GS1 standartları – təchizat və nəqliyyat proseslərində identifikasiya üçün istifadə olunan beynəlxalq sistem

GS1 sistemi – tədarük zəncirindəki bütün iştirakçılar üçün vahid informasiya axınını təmin edən standartlar və həllər toplusudur. Bu sistemin əsas məqsədi əmtəələrin hərəkətinin bütün mərhələlərində – istehsaldan son istehlakçıya qədər – şəffaflıq və izlənəbilənlik yaratmaqdır. Təchizat zəncirləri inkişaf etdikcə, yalnız istehlakçılara çatdırılan məhsulların deyil, həm də daşınan və anbarlarda saxlanılan vahidlərin identifikasiyasına ehtiyac artır. Eyni zamanda təkrar istifadə edilə bilən qablaşdırmaların etiketlənməsi də getdikcə daha vacib olur. GS1 sistemi bu məsələləri həll etmək üçün beynəlxalq səviyyədə vahid yanaşma hazırlamışdır.

SSCC (Serial Shipping Container Code) — GS1 sistemi çərçivəsində hazırlanmış logistika vahidlərinin unikal identifikasiyası üçün beynəlxalq standartdır. SSCC kodundan istifadə, yük daşımalarının bütün mərhələlərində — göndəricidən alıcıya qədər — malların dəqiq izlənməsi, nəzarəti və idarə olunmasını təmin edir.
SSCC — hər bir logistika vahidinə (palet, konteyner, qutu və ya nəqliyyat qablaşdırması kimi) təyin edilən unikal 18 rəqəmli nömrədir. 

SSCC nömrəsinin strukturu 

•    İstifadə identifikatoru (00) məlumatlardan sonra SSCC nömrəsinin olduğunu göstərir. 
•    Genişlənmə nömrəsi SSCC-də Seriya istinad nömrəsinin həcminin artırılması üçün istifadə olunur. O, SSCC nömrəsini verən şirkət tərəfindən verilir. Genişlənmə nömrəsi 0-dan 9-a qədər ola bilər. 
•    Sonrakı hissə — müəssisəyə məxsus GS1 prefiksi;
•    Daha sonra gələn rəqəmlər — logistika vahidinin ardıcıl (seriya) nömrəsi;
•    Sonuncu rəqəm — nəzarət rəqəmidir, nömrənin düzgünlüyünü təsdiqləmək üçün istifadə olunur.

SSCC-nin təchizat və nəqliyyat proseslərində rolu
Təchizat və daşımalar zamanı hər bir logistika vahidi müstəqil uçot obyekti kimi qəbul edilir və onun hər mərhələdə dəqiq identifikasiyası təmin olunmalıdır. Fiziki hərəkət və məlumat axını arasındakı əlaqə SSCC vasitəsilə yaradılır ki, bu da təchizat zəncirinin effektiv idarə olunmasının əsas elementidir.
SSCC istifadəsinin üstünlükləri
•    Hər bir logistika vahidinin unikal identifikasiyası;
•    Yük axınlarının tam izlənməsi;
•    Anbar və uçot proseslərinin avtomatlaşdırılması;
•    Məlumat işləmə zamanı səhvlərin minimuma endirilməsi;
•    Anbar resurslarının idarə edilməsinin optimallaşdırılması;
•    Təchizat iştirakçıları arasında əməliyyatların effektivliyinin artırılması.
GS1 standartlarına və həllərinə əsaslanan avtomatik identifikasiya və elektron məlumat mübadiləsi texnologiyalarının istifadəsi satınalma prosesi iştirakçılarına yüklərin göndərilmə vaxtı, harada olduğu və təyinat nöqtəsinə çatdırıldığı, başqa sözlə, satınalma sifarişindən tutmuş çatdırılma və ödənişə qədər bütün lazımi məlumatları operativ və dəqiq almağa imkan verir. Bu, inzibati və uçot proseslərinin avtomatlaşdırılmasına, bütün mərhələlərdə uçot əməliyyatlarının sadələşdirilməsinə, səhvlərin minimuma endirilməsinə, anbar və inventarların idarə edilməsinin təkmilləşdirilməsinə imkan verir.

SSCC nömrəsinin palletə vurulmasına dair nümunə
Hər bir palletin üzərinə SSCC nömrəsi ilə ən azı  bir ştrixli kod vurulmalıdır. Palletin üzərinə qonşu şaquli tərəflərinə  ştrixli kodla İKİ etiketin vurulması tövsiyə olunur. Bu, palletin yük maşınına yüklənməsi və ya anbarda stellaja yerləşdirilməsi zamanı yerdəyişmə və döndərmələr zamanı xüsusilə kömək edəcək.
• Etiket palletin yanaşı tərəflərində yerləşdirilməlidir.
• Palletin kənarına və altına qədər məsafələr müvafiq olaraq:
1 – minimum 50 mm,
2 – minimum 400 mm, maksimum 800 mm.

2025-ci ilin oktyabr ayında AZS milli standartı təsdiq edilmişdir:
SSCC-18 Logistika Etiketi — “Logistika vahidlərinin GS1 Logistik etiketləri vasitəsilə identifikasiyası. Tərtibat və istifadə qaydaları”.
Bu sənəd logistika vahidlərinin markalanması və identifikasiyası üçün vahid tələbləri müəyyən edir və Azərbaycanda GS1 beynəlxalq standartlarına uyğun şəffaf və effektiv təchizat zəncirlərinin təmin olunmasını hədəfləyir.